ปัญหาของ SWOT Analysis

เชื่อว่า SWOT Analysis น่าจะเป็นหนึ่งใน Framework ที่รู้จักกันและนำไปใช้กันเยอะมากเวลาจะวางแผนธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นการทำกลยุทธ์ใหญ่ตลอดจนไปถึงระดับแคมเปญ

แน่นอนว่าการที่ SWOT Analysis เป็นโมเดลที่คลาสสิค ใช้กันมานานก็แสดงว่ามันมีคุณค่าในตัวเองที่สูงมาก ๆ แต่ในขณะเดียวกันมันก็มีปัญหาและ "ครหา" ในการทำ SWOT Analysis อยู่เหมือนกันซึ่งตัวผมเองก็ต้องเจอบ่อย ๆ เวลาไปรีวิวกลยุทธ์ของคนที่เข้ามาปรึกษาแล้วดูการวิเคราะห์ในหน้า SWOT นี้เอง

Bias ในการวิเคราะห์

ปัญหาอันดับต้น ๆ ของ SWOT Analysis เลยคือการที่ผู้วิเคราะห์มีอคติกับการวิเคราะห์และใช้ความเห็นแบบมุมมองส่วนตัว (Subjective) แทนที่จะใช้ข้อมูลที่มีการอ้างอิง มีหลักฐานที่วัดผลได้ ซึ่งนั่นทำให้ผลสรุปการวิเคราะห์นั้นออกมาเป็นการคาดเดาลอย ๆ แทนที่จะเป็นสันนิษฐานที่มีความน่าเชื่อถือ

การมองไม่เห็นความซับซ้อน

อีกประเด็นหนึ่งที่ SWOT Analysis จะมีปัญหาคือการเลือกมองสถานการณ์และปัจจัยแวดล้อมแบบผิวเผินแทนที่จะเห็นความซับซ้อนของสถานการณ์ ยิ่งเมื่อพยายามจัดข้อมูลให้อยู่ในเพียบ 4 หมวดหมู่ด้วยแล้วทำให้หลายอย่างอาจถูกมองข้ามและไม่เอามาคิดวิเคราะห์ได้ เพราะในความจริงแล้วอาจจะมีปัจจัยสำคัญบางอย่างที่ไม่เข้าข่ายทั้งจุดแข็ง-จุดอ่อน-โอกาส-ความเสี่ยง เพราะยังเป็นประเด็นที่ยังไม่มีความชัดเจนเป็นต้น

ด้วยเหตุนี้เอง จึงไม่แปลกที่การทำ SWOT Analysis จึงถูกมองว่าต้องมีการวิเคราะห์ด้วยโมเดลอื่นเข้ามาเสริมด้วย เพื่อที่จะเห็นมุมมองอื่น ๆ ทำให้การมองสถานการณ์ชัดเจนและรอบด้านมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม นั่นก็ไม่ได้หมายความว่า SWOT Analysis ไม่ควรใช้ เพราะเอาจริง ๆ แล้วมันก็ยังเป็นโมเดลที่มีประสิทธิภาพหากใช้ให้ถูกบริบทและผู้ใช้เองก็ตระหนักรู้ถึงจุดต้องระวังในการวิเคราะห์ผ่านโมเดลนี้นั่นเองล่ะครับ