การพาตัวเองออกจาก Dunning Kruger Effect

ยอดเขาความโง่หรือ Dunning Kruger Effect นั้นเป็นสิ่งที่ถูกหยิบมาอธิบายภาวะความเชื่อมั่นว่าตัวเองสุดฉลาดแต่ทั้งที่จริงแล้วอาจจะไม่ได้รู้อะไรมากขนาดนั้น และนั่นนำมาสู่พฤติกรรมหลายอย่างที่อาจจะกลายเป็นความเสี่ยงให้กับตัวเองอยู่ไม่น้อย

วันก่อนผมเองก็เคยนั่งคุยกับเพื่อนว่าสมัยก่อนที่เริ่มมีชื่อเสียงก็เคยตกอยู่ในภาวะนี้เหมือนกัน เพราะในวันที่เราเปลี่ยนจาก "ไม่รู้" มาเป็น "รู้" และถูกมองจากรอบข้างหรือได้รับการยอมรับ ไม่ว่าจะจากโซเชียลหรือได้ขึ้นเวทีบรรยายนั้นก็ทำให้เราคิดว่าเรา "รอบรู้" แล้ว กล้าพูดกล้าวิจารณ์สิ่งต่าง ๆ แต่พอเวลาผ่านไปและการสะสมความรู้ที่มากขึ้นเลยทำให้พบว่าที่ตัวเองเคยบอกว่า "รู้" นั้นยังไม่ "รอบ" อย่างที่ตัวเองคิด และทำให้ความมั่นที่เคยมีนั้นลดต่ำลงพร้อมกับเปลี่ยนทัศนคติหลายอย่างต่อเรื่องที่บอกว่าเรามีความรู้แล้วนั่นเอง

แต่คำถามตามมาคือเราจะทำอย่างไรให้เราสามารถหลุดออกจากยอดเขาแห่งความโง่นี้ให้เร็วได้ ? เพราะช่วงเวลาที่อยู่บนยอดเขานั้นก็มีความน่ากลัวอยู่ไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นความมั่นใจที่มากกว่าชั่วเวลาไหน ๆ หรือแม้แต่อคติที่ไม่เชื่อว่าที่ตัวเองพูดนั้นไม่ถูกต้อง

ตรงนี้เองที่ผมลองมานั่งคิดว่าสิ่งที่จะช่วยให้เราหลุดออกจากยอดเขานี้โดยเร็วได้ดังนี้

1. การหา Mentor ที่ดี

สิ่งที่ผมเรียนรู้อย่างหนึ่งในชีวิตคือการมี Mentor ที่ดีจะช่วยทำให้เราเห็นว่า "เราไม่รู้ตัวว่าไม่รู้อะไร" เช่นเดียวกับเตือนสติเราอย่างจริงใจโดยหวังให้เราได้ไปสู่ทางที่ดี ซึ่งนั่นต่างจากบรรดากองอวย กองเชียร์ที่พยายามตีฟูให้ตัวเราสูงขึ้นไปเรื่อย ๆ มากกว่าจะช่วยทำให้เราเห็นว่าที่แท้จริงแล้วเรายังบกพร่องอะไรอยู่บ้าง ซึ่งการได้ Mentor ที่ดีนี้เองจะทำให้เราไม่ผยองและพุ่งไปกับยอดเขาให้สูงไปกว่าเดิม

2. การหาคนวิจารณ์ที่ไม่ใช่เอาแต่ชม

เวลาที่เรากำลังขึ้นนั้น หลายคนจะให้คำชื่นชม บ้างก็เพราะสิ่งที่เราพูดออกมานั้นเป็นสิ่งที่เขาไม่รู้ เลยทำให้ดูเหมือนว่าที่เรารู้อยู่เป็นเรื่องที่ถูก แต่การได้คุยกับคนที่มีความรู้เท่า ๆ กันหรือมากกว่าอาจจะได้คำตอบอีกแบบ เพราะเขาอาจมีมุมองที่ต่างออกไป ซึ่งจะทำให้เราไม่เหลิงเกินไปว่าที่เรารู้นั้นดีเลิศ

3. กล้าตั้งคำถามกับความรู้ของตัวเอง

พยายามเลี่ยงการเชื่อว่าตัวเองคือผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ แล้วกล้าที่จะท้าทายชุดความคิดตัวเองว่าถูกต้องอย่างไร เราได้ศึกษาเรื่องดังกล่าวมากว้างและลึกพอหรือยัง มีคนอื่นที่พูดเรื่องนี้ไปในทิศทางอื่นหรือไม่ อะไรคือข้อโต้แย้งหรือหลักการอ้างอิงที่่เขาหยิบมาสนับสนุน การพยายามขัดเกลาความคิดแบบนี้จะทำให้เรามองกว้างและไม่ยึดติดกับความเข้าใจของตัวเอง

4. กล้าที่จะคอมเมนต์ตัวเองก่อนที่จะให้คนอื่นคอมเมนต์

ถ้าให้คนอื่นวิพากษ์วิจารณ์เราทันทีนั้น ก็เป็นเรื่องยากที่จะทำให้เขาพูดสิ่งที่ไม่ดีหรือสิ่งที่ปรับปรุงตั้งแต่ต้น ซึ่งตัวเเราเองควรจะเป็นคนเริ่มที่มองความรู้และงานที่ตัวเองทำเสียก่อนและคอมเมนต์ออกมา โดยสามารถเอาเทคนิคนี้ไปใช้ได้เวลาขอความเห็นจากผู้อื่นเพื่อเป็นการสร้าง Psychological Safety ให้กับอีกฝ่ายเพื่อพูดสิ่งที่อาจไม่กล้าพูดแต่แรก ซึ่งจะมีค่าสำคัญทำให้เราเห็นอีกด้านของตัวเอง

หัวใจสำคัญที่เราต้องเรียนรู้เพื่อที่ผ่าน Dunning Kruger Effect ให้เร็ว คือการเปิดมุมมองและอย่ารีบเชื่อว่าที่เรารู้นั้นที่สุดแล้ว เพราะท้ายที่สุดความรู้ยังมีการวิวัฒน์อยู่เรื่อย ๆ เช่นเดียวกับมุมมองต่อเรื่องหนึ่งที่กว้างและลึกกว่าที่เราอาจจะเคยเห็น การพยายามพาตัวเองไปสู่จุดที่ทำให้เห็นมุมมองเหล่านี้ได้เร็ว ก็จะยิ่งทำให้ตัวเองหลุดจากยอดเขาความโง่นี้ได้เร็วขึ้นนั่นเองล่ะครับ